یکی از مهم ترین انواع نگهدارنده های دیوار که جهت مهار لرزه ای دیوار به کار می رود، وال پست منقطع است. این نوع وال پست با ناودانی های منقطع در اجزای غیرسازه ای ساختمان نصب می شود. در زلزله سال 1396 کرمانشاه، بسیاری از خسارت هایی که به وجود آمده بودند ناشی از دیوارهای غیرسازه ای ساختمان بود. در واقع سازه اصلی ساختمان دست نخورده باقی مانده بود.
این اتفاق باعث افزوده شدن پیوست ششم به آیین نامه 2800 شد که اجرای وال پست را برای برخی از دیوارها الزامی می کرد. در این مطلب می خواهیم به معرفی وال پست منقطع، کاربردها و ضوابط اجرایی آن در آیین نامه استاندارد 2800 بپردازیم. همچنین نحوه اجرای این وال پست، انواع آن و قیمت آن را نیز بررسی خواهیم کرد.
وال پست یا ناودانی منقطع چیست؟
وال پست یا ناودانی مقطع، یک نوع نگهدارنده دیوار است که برای مهار لرزه ای دیوارها و اجزای غیرسازه ای ساختمان به کار می رود. در هنگام وارد شدن نیروهای خارجی مانند زلزله ، فشار زیادی روی اجزای غیرسازه ای اعمال می شود. به همین دلیل دیوارهای غیرسازه ای به یک نگهدارنده نیاز دارند تا نیروی مخرب ناشی از زلزله را به سازه اصلی ساختمان منتقل نماید. وظیفه اصلی وال پست منقطع، انتقال نیروهای مخرب به بدنه اصلی سازه و خنثی نمودن آسیب آن ها از طریق آن است. این نوع وال پست با ورق های فلزی که با ناودانی شناخته می شوند، قابل اجراء می باشد.
وال پست منقطع چه کاربردهایی دارد؟
کاربرد اصلی وال پست منقطع در اجزای غیرسازه ای ساختمان همانند راهروها، دیوارهای داخلی، دیوارهای خارجی، بازشوها، جان پناه ها و … است. این وال پست برای اتصال تیغه ها به اسکلت اصلی ساختمان کاربرد دارد. در میانقاب ها بیشترین استفاده را از ناودانی منقطع می کنند. چرا که این دیوارها در خطر ریزش بیشتری قرار دارند.
کاربرد وال پست منقطع در محافظت از دیوار در برابر نیروهای عمودی و خمشی خلاصه می شود. با استفاده از وال پست می توان از حرکت خارج از صفحه ای دیوار به خوبی جلوگیری کرد. این نوع وال پست به هیچ وجه مانع از حرکت داخل صفحه ای دیوار نخواهد شد.
از وال پست منقطع برای چه دیوارهایی بهره می برند؟
بیشترین استفاده وال پست منقطع برای دیوارهای هبلکس است. البته نمی توان گفت که تنها کاربرد این نوع وال پست برای دیوار هبلکس می باشد. اما در بیشتر مواقع برای ایمن سازی دیوارهای بتنی از این وال پست بهره می برند.
ضوابط وال پست منقطع در آیین نامه استاندارد 2800
در پیوست ششم آیین نامه استاندارد 2800، در مورد اجرای وال پست منقطع ضوابط و نکات بسیاری در نظر گرفته شده اند. در این بخش به برخی از این ضوابط اشاره ای خواهیم کرد.
- استفاده از ناودانی های منقطع به جای نبشی کشی های به سبک قدیمی توصیه می شود.
- برای اتصال وال پست ها به ستون اصلی ساختمان، به ازای هر یک متر باید یک ناوانی منقطع نصب کرد.
- تعداد وال پست برای زیر تیرها در دیوارهایی با دهانه 3 متر، 3 عدد است با هر متر افزایش متراژ دهنه، باید یک وال پست به دیوار اضافه شود.
- اتصال ناودانی منقطع به دیوار هبلکس نباید از طریق ضربه با میخ یا چاشنی صورت گیرد. زیرا این کار موجب ترک خوردن و شکستگی بلوک و دیوار خواهد شد.
- نصب ناودانی در دیوار هبلکس با پیچ 5 یا 6 سانتی متری سر بوکس خور به همراه رولپلاک و واشر صورت می گیرد.
نحوه اجرای وال پست منقطع چگونه است؟
نحوه اجرای وال پست منقطع بدین صورت است که ابتدا باید نقشه اجرایی با توجه به نوع ساختمان طراحی شود. در واقع ساخت مقاطع ناودانی با توجه به این طراحی صورت می گیرد. سپس ناودانی منقطع با برش ورق های فلزی و خم کاری آن ها ساخته می شوند. در مرحله بعدی پیچ گذاری بست ها انجام شده و قطعات وال پست به هم متصل می شوند.
پس از مونتاژ قطعات وال پست، نوبت به نصب و اجرای آن ها در سازه اصلی ساختمان می رسد. در این مرحله وال پست ها در مناطق از پیش تعین شده با توجه به استانداردهای 2800 نصب می شوند. بعد از نصب وال پست، حتما باید میزان ایمنی آن از طریق آزمون های مکانیکی امتحان و تست شود.
انواع وال پست منقطع در بازار
وال پست منقطع از نظر جنس و اندازه به انواع مختلفی تقسیم می شود. ضخامت انواع وال پست های منقطع از 2 الی 4 میلیمتر است. ارتفاع آن ها با توجه به ارتفاع دیوار سازه طراحی خواهد شد اما عرض آن ها معمولا بین 10 الی 20 سانتی متر می باشد. انواع وال پست ها بر اساس متریال به انواع ورق سیاه و ورق گالوانیزه تقسیم می شوند.
ناودانی منقطع ورق سیاه از ورق فولاد بدون روکش گالوانیزه ساخته می شود. این وال پست را بهتر است برای سازه های داخلی که کمتر در معرض عوامل محیطی آسیب زا قرار دارند استفاده کنید.
ناودانی منقطع ورق گالوانیزه از فولاد گالوانیزه ساخته شده و مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی، خوردگی مواد شیمیایی و حرارت دارد. به همین دلیل این وال پست برای اجزای خارجی و بیرونی ساختمان بهترین گزینه است.
انواع اتصال در وال پست منقطع
وال پست منقطع هم به صورت وال پست قائم (عمودی) و هم به صورت وال پست افقی در سازه قابل اجراء است.
وال پست قائم یا عمودی برای جاهایی به کار می رود که طول دهانه دیوار بیش از 4 متر یا بیش از 40 برابر ضخامت دیوار باشد. این وال پست می تواند طول دیوار را کوتاه کرده و مقاومت آن را در برابر نیروهای عمودی و خمشی افزایش دهد.
وال پست افقی برای دیوارهایی به کار می رود که ارتفاع آن ها بیشتر از 3 متر و 50 سانتی متر یا 50 برابر ضخامت دیوار است. وال پست افقی می تواند موجب کاهش ارتفاع دیوار شده و مانع از تخریب آن شود.
نصب و اجرای وال پست منقطع چقدر طول می کشد؟
مدت زمان نصب و اجرای وال پست منقطع به عواملی همچون نوع طراحی، میزان پیچیدگی، ابعاد ساختمان، میزان تخصص تیم اجرایی و … دارد. بنابراین اصلا نمی توان مدت زمان خاصی را برای نصب انواع وال پست های منقطع تعین کرد.
مسلما هر چه نوع طراحی وال پست پیچیده تر باشد، چالش های نصب آن بیشتر خواهند بود. در نتیجه کار طول خواهد کشید. همچنین اجرای وال پست در سطح گسترده برای پروژه های بزرگ به مدت زمان بیشتری نیاز دارد. هر چه تخصص و تجربه تیم اجرایی بیشتر باشد، در زمان کمتری می تواند نصب و اجرای وال پست منقطع را انجام دهد.
جمع بندی
در این مطلب به معرفی کامل وال پست منقطع و بررسی همه جانبه آن پرداختیم. همچنین نحوه نصب این نوع وال پست و ضوابط اجرایی آن را توضیح دادیم. ناودانی های منقطع بهترین روش برای مهار لرزه ای دیوارها هستند.
